Święta Barbara z Nikomedii jest wyjątkową postacią w historii polskiej artylerii. To ją artylerzyści wzięli za swoją patronkę. Nie wiemy dokładnie ani kiedy, ani w jakich okolicznościach św. Barbara z Nikomedii poniosła śmierć. Przypuszcza się, że zapewne ok. roku 305, kiedy nasilenie prześladowań za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) było największe. Nie znamy również miejscowości, w której Święta żyła i oddała życie za Chrystusa.

Późniejszy jej żywot jest utkany legendą według której św. Barbara była córką bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii (Azja Mniejsza). Ojciec wysłał ją na naukę do Nikodemii, gdzie zetknęła się z chrześcijaństwem. Pod wpływem Orygenesa z Aleksandrii, przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości. Ojciec dowiedziawszy się o tym – postanowił wydać ją za mąż. Najpierw umieścił ją w wieży, gdzie była zmuszana do wyrzeczenia się wiary. Później była oskarżona i poddana torturom. Dwukrotnie miał ją odwiedzić anioł , który uleczył jej rany , podał Komunię św. i okrył płaszczem. Barbara poniosła śmierć męczeńską w Nikodemii ( lub Heliopolis) ok. 305 roku. Wykonawcą wyroku miał być jej ojciec.

Być może tak nietypowa śmierć, zadana ręką własnego ojca, rozsławiła cześć św. Barbary na Wschodzie i na Zachodzie. Żywoty jej ukazały się w języku greckim, syryjskim, koptyjskim, ormiańskim, chaldejskim, a w wiekach średnich we wszystkich językach europejskich. W VI wieku cesarz Justynian sprowadził relikwie do Konstantynopola. Stamtąd zostały zabrane do Wenecji, wreszcie trafiły do Torcello, gdzie znajdują się w kościele św. Jana Ewangelisty. Św. Barbara należy do grona  Czternastu Wspomożycieli.

W Polsce kult św. Barbary był zawsze bardzo żywy. Już w modlitewniku Gertrudy, córki Mieszka II (XI w.), wspominana jest pod datą 4 grudnia. Pierwszy kościół ku jej czci wystawiono w 1262 r. w Bożygniewie koło Środy Śląskiej. Poza Polską św. Barbara jest darzona wielką czcią także w Czechach, Saksonii, Lotaryngii, południowym Tyrolu, a także w Zagłębiu Ruhry. W Nadrenii uważana jest za towarzyszkę św. Mikołaja - warto wiedzieć, że w wielu miejscach to właśnie ona obdarowuje dzieci prezentami.

Jako patronkę dobrej śmierci czcili św. Barbarę przede wszystkim ci, którzy na śmierć nagłą i niespodziewaną są najbardziej narażeni. Polecali się jej wszyscy, którzy chcieli sobie uprosić u Pana Boga śmierć szczęśliwą. Pośród nich byli takze artylerzyści.

Dzień św. Barbary odchodzony jest 4 grudnia.

Tego dnia obchodzone jest dziś Święto Artylerii i Wojsk Rakietowych.