Artyleria przeciwlotnicza » Jednostki artylerii przeciwlotniczej

9 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Brześć n/Bugiem
9 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Brześć n/Bugiem

W roku 1938, w związku z potrzebą podnoszenia wyszkolenia kadry artylerii przeciwlotniczej, w Trauguttowie koło Brześcia n/Bugiem, utworzono Centrum Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej (COPiPgaz). Jesienią 1938, na rzecz COPiPgaz sformowano 9 dywizjon artylerii przeciwlotniczej. Dowodzenie objął mjr Walenty Najwer. Jednostka wchodziła w skład Centrum i była podporządkowana jego komendantowi.

 

Jednostka formowana była na bazie 2 baterii 6 daplot, 3 baterii 8 daplot oraz 13 baterii 1. Paplot. Dywizjon osiągnął gotowość bojową 25 lutego 1939 r. W skład 9 daplot wchodziły:

  • Dowództwo,

  • Kwatermistrzostwo,

  • Pluton gospodarczy,

  • Pluton łączności,

  • 2 baterie motorowe armat 75 mm wz.36,

  • 2 baterie motorowe armat 40 mm wz.36,

  • 1 bateria półstała armat 40 mm wz.38.

W sierpniu 1939 r., Minister Spraw Wojskowych, nakazał zreorganizowań z dniem 1 września 1939 r., istniejące dywizjony. W ramach tej reorganizacji, którą miano zakończyć do 15 października 1939 r., 9 daplot miał stać się jednostką samodzielną.

Kadra

Na dzień 1 maja 1939 r. obsada 9 dywizjonu przedstawiała się następująco:

  • Dowódca – mjr Walenty Najwer,

  • Dowódca 1 baterii – kpt. Władysław Bandrowski,

  • Dowódca 2 baterii – ppor. Wiktor Markowski,

  • Dowódca 3 baterii – por. Jan Raniewicz vel Szram,

  • Dowódca 4 baterii – por. Tytus Jakubowski,

  • Dowódca 5 baterii – kpt. Stanisław Małecki.

Dowódcy

Jedynym dowódcą 9 dyonu, w okresie od 20.09.1938 - 28.08.1939 r., był mjr Walenty Najwer.

 

Armata przeciwlotnicza 40 mm wz.36.

 

Okres mobilizacji

W wyniku napływających informacji o koncentracji wojsk niemieckich podjęto decyzję o mobilizacji we wszystkich jednostkach, w tym w Dowództwie Okręgu Korpusu nr IX, pod które podlegał dyon. Mobilizacja 9 daplotu rozpoczęła się w 23 sierpnia 1939 r. W wyniku mobilizacji dywizjon wystawił: 1 baterię motorową typu „B”, 3 baterie motorowe typu „A”, 1 baterię motorową samodzielną 75 mm, 3 plutony półstałe oraz organizował Ośrodek Zapasowy Artylerii Przeciwlotniczej.

 

 

Szlak bojowy

Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typu B nr 89 - bateria 2 armat 40 mm wz.36, dowodzona przez kpt. Janusza Stanisława Klimontowicza. Mobilizowana dla 8 Dywizji Piechoty. Dowódca I plutonu ppor.rez. Włodzimierz Iwanko, dowódca II baterii ppor. rez. Władysław Sekulski, szef baterii plut. Zieliński, puszkarz plut. Sobieszczuk. Dnia 29.09.39 bateria wyjechała pociągiem przez Warszawę do Sierpca. Do Sierpca przybyła 30.09.39, a dnia 31.09.39 r. wyładowała się w Ciechanowie i zameldowała w dowództwie w Mławie. Weszla do walki 01.09.39 r. na odcinku Mławy. Szlak bojowy wiódł przez Ciechanów - Glinojeck - Regimin - Płock - Modlin - Legionowo - Marki. Bateria zajęła stanowiska na Saskiej Kępie dnia 15.09.39 r. Potem do dnia 21.09.39 zajmowała stanowiska w rejonie toru łuczniczego (przy al. Zielenieckiej). Następnie na wybrzeżu wiślanym obok mostu Kierbiedzia. W czasie kampanii bateria zestrzeliła 6 samolotów, wystrzelała 1400 pocisków.  

 

Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typu A nr 27 - bateria 4 armat 40 mm wz.36, dowodzona przez kpt. Władysława Bandrowskiego. Mobilizowana dla 27 Dywizji Piechoty. Bateria ruszyła 26.08.39 pociągiem w kierunku Starogardu, gdzie weszła w skład dywizji. Wraz z 27 DP bateria cofała się przez Bydgoszcz do Torunia. W Toruniu przez dnia dni bateria brała udział w obronie miasta. Tam otrzymała przydział do GO gen. Tokarzewskiego. Walczyła z grupą do 19.09.39 r., kiedy została odesłana. Bateria ruszyła z Sannik do Iłowa. Podczas przeprawy przez Bzurę ranny został dowódca kpt. Bandrowski. Resztki baterii udały się do Modlina, jednak ze względu na okrążenie, nie przebiły się i zawróciły na Warszawę. Dnia 22.09.39 r. dowódca ranny drugi raz podczas walk baterii. Jednostka przebija się do Warszawy, a dowódca trafia do Szpitala Ujazdowskiego. Brak danych o zestrzeleniach.  

 

Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typu A nr 30 - bateria 4 armat 40 mm wz.36, dowodzona przez por. Tytusa Romana Jakubowskiego. Mobilizowana dla 30 Dywizji Piechoty, przekazana do OPL składów amunicyjnych w Regnach. Dnia 27.09.39 bateria ruszyła na stację kol. Brześć, a dalej pociągiem na stację kol. Słotwiny k. Koluszek. Dnia 31.09.39 zajmuje stanowiska ogniowe. Pierwszy samolot strąciła 02.09.39 r. Tam pozostaje do 07.09.39, gdy rusza do m. Góra Kalwaria. W wyniku bombardowania 08.09.39 r. bateria traci 1 działo, a 2 są uszkodzone i niezdolne do walki (1 działo naprawiono). Do 10.09.39 r. bateria dociera do rej. Żelechów, a dalej Łuków – Radzyń – Bezwola – Siemień – Lubartów – Łęczna – Biskupice – Chełm – Rejowiec. Dnia 19.09.39 bateria przechodzi do m. Hrubieszów i dalej m. Mircze.  Dnia 24.09.39 plutony, w rej. m. Rachanie, zostają odcięte od dowódcy baterii i zwiadu. Łącznie 2 działa zniszczone, a 1 uratowane. W wyniku poddania się grupy gen. Olbrychta, bateria niszczy resztę sprzętu, a żołnierze małymi grupami przedzierają się na Węgry. Bateria zestrzeliła 15 samolotów nieprzyjaciela i wystrzeliła łącznie ok. 5500 sztuk amunicji.  

 

Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typu A nr 3 - bateria 4 armat 40 mm wz.36, dowodzona przez kpt. Stanisława Małeckiego. Mobilizowana dla 3 Dywizji Piechoty Legionów, przekazana dla OPL Dęblina. Oficer zwiadowczy kpt. Zbigniew Osiecki, dowódcy plutonów: ppor Leopold Zawistowski, ppor. Władyslaw Trzciński, ppor.  Kazimierz Błazałek, ppor. Olgierd Lenkiewicz, szef ogn. Leon Snopek, podoficer zwiadowczy i dalmierca kpt. zaw. Stanisław Biercewicz. Dnia 26.09.39 r. bateria wymaszerowała z koszar na stanowiska w rejonie mostu kolejowego pod Siematyczami. Tam pozostawała do 11.09.39 r., gdy otrzymała rozkaz odjazdu do Brześcia. Bateria zajęła stanowiska wewnątrz twierdzy, w północnej cześci. Tam do baterii włączono 2 znalezione w rejonie armaty 40 mm. Pod rozkazy baterii włączony został także przeciwlotniczy pluton fabryczny PZinż. Dnia 17.09.39, bateria opuszcza twierdzę i dociera do Kodnia, gdzie bateria przyjechała bardzo uszczuplona. Dalej rusza szlakiem Tuczna - Żuki - Sładatycze - Wisznice - Rejowiec - Sokal - Wojsławice - Hrubieszów - Mircze. W m. Mircze dnia 21.09.39 bateria trafia na czołgi niemieckie i zostaje rozbita. Żołnierze wraz z dowódcą przyłączają się do baterii motorowej A nr 30 i biorą udział w walkach pod Łukoszynem - Telatynem - Żernikami. Potem pdo Suchowolą i Krasnobrodem. Koniec szlaku bojowego następuje wraz z rozwiazaniem grupy płk Wacława Szalewicza. Bateria zestrzeliła 2 samoloty niemieckie i 2 uszkodziła.

 

Samodzielna bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa nr 9 - bateria 4 armat 75 mm wz.36, dowodzona przez por. Tadeusza Walużyńca. Mobilizowana dla 9 Dywizji Piechoty.

 

901 pluton artylerii przeciwlotniczej półstały - pluton 2 armat 40 mm wz.38, dowódca NN.

 

902 pluton artylerii przeciwlotniczej półstały - pluton 2 armat 40 mm wz.38, dowódca NN.

 

903 pluton artylerii przeciwlotniczej półstały - pluton 2 armat 40 mm wz.38, dowódca NN.

 

Ośrodek Zapasowy Artylerii Przeciwlotniczej nr 2 - dowodzony przez ppłk inż Tadeusza Mariana Kruszyńskiego. W Trauguttowie, potem w Krzemieńcu i Tarnopolu.