W czasie, gdy Dywizjon Szkolny Artylerii Zenitowej brał udział w walkach z bolszewikami, trwały prace nad rozwojem broni przeciwlotniczej. Sam Dywizjon 17 sierpnia 1920 r. wydzielił baterię automobilową, która ruszyła w pościg za wojskami wroga. Reszta formacji pozostała w Warszawie.

O Dywizjonie Szkolnym przeczytasz TUTAJ.

We wrześniu 1920 r. płk Kazimierz Dzierżanowski - szef Sekcji Artylerii Departamentu I – Broni Głównych i Wojsk Taborowych M.S.Wojsk zaproponował utworzenie Grupy Szkolnej Artylerii Zenitowej. Było to związane z oczekiwaną dostawą zakupionych we Francji 4 armat przeciwlotniczych samochodowych i 16 armat przeciwlotniczych półstałych na platformach.

Dnia 2 października 1920 r. Minister Spraw Wojskowych powołał do służby baterię zapasową artylerii zenitowej, z miejscem postoju w Krakowie. Do Krakowa miały zostać przeniesione także pozostałe oddziały artylerii zenitowej.

W związku z rozkazem powołania baterii, płk Dzierżanowski nakazał dowódcy Dywizjonu Szkolnego, wysłanie do Krakowa ekipy kwaterunkowej. Mimo, iż dyslokację potwierdzono rozkazem 29 grudnia 1920 r., to ostatecznie do zmiany garnizonu nie doszło.

Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w 1924 r.

W latach 1920 – 21 Dywizjon Szkolny Artylerii Zenitowej prowadził kursy przeznaczone dla kadry oficerskiej i podoficerskiej, w tym także kursy nauki jazdy samochodami, w tym także działami samobieżnymi na podwoziu De Dion-Bouton. Działania te prowadzono pomimo bardzo trudnych warunków sprzętowo – materiałowych młodego wojska. Dyon stacjonował w warszawskich koszarach przy ul. Huzarskiej 1.

Dnia 19 stycznia 1921 r., dowódca Dyonu podał nową strukturę reorganizacyjną jednostki, która obowiązywała od 23 stycznia 1921 r. W ramach zmian:

• Oddział sztabowy sformowano od nowa- dowódca kpt. Leon Podstawski;

• Oddział szkolny samochodowy sformowano od nowa – dowódca por. Aleksander R. Boroński;

• Rozwiązano 3 baterie zenitowe, tworząc jedną baterię szkolną – dowodzoną przez kpt Stanisława Abgarowicza. Pozostali oficerowie baterii to- por. Aleksander Głogowski i ppor. Ryszard Beer;

• Oddział motorowy reflektorów przemianowano na szkolną kompanię reflektorów – dowodzona przez kpt. Stanisława Podstawskiego.

Rozkazem dnia 25 stycznia 1921 r. Minister Spraw Wojskowych zmniejszył etatowy stan pojazdów ciężarowych z 12 do 5 sztuk. Sam Dyon liczył 14 oficerów, 241 podoficerów i szeregowych, a także 8 armat, 4 karabiny maszynowe i 4 reflektory.

W maju 1921 rozpoczęto demobilizację armii. W ramach przygotowań do tego przedsięwzięcia, już od 20 kwietnia 1921 r. Dywizjon Szkolny Artylerii Zenitowej przemianowano na Baterię Zapasową Artylerii Zenitowej. W dniach 22 – 24 czerwca 1921 r. Bateria została przeniesiona z ul. Huzarskiej 1 do koszar przy ul. Marszałkowskiej 26. W tym samym czasie nowym dowódcą szkolnej kompanii reflektorów został por. Stefan Szymański.

Przenosiny do nowych koszar zrodziły nowe problemy sprzętowe. Pododdziały Baterii miały niepełne etaty. Koszary przy ul. Marszałkowskiej nie posiadały odpowiednich garaży, więc cały sprzęt motorowy, artyleryjski czy nawet reflektory stały pod gołym niebem. W związku z tymi problemami, rozkazem dnia 25 października 1921 r. gen. ppor. Mieczysław Kuliński - dowódca Okręgu Generalnego Warszawa, nakazał przenieść Baterię Zapasową Artylerii Zenitowej do koszar przy ul. Koszykowej 82. Jak się jednak okazało, stan obiektów był tak opłakany, że wstrzymano przeprowadzkę.

Dnia 15 maja 1922 r. dowódca Okręgu Generalnego nr 1 nakazał przemianowanie Baterii Zapasowej Artylerii Przeciwlotniczej na Dywizjon Artylerii Zenitowej. W skład jednostki wchodziły:

• 1. bateria – wyposażona w 75 mm armaty automobilowe De Dion-Bouton;

• 2. bateria – wyposażona w 75 mm armaty przyczepkowe z ciągnikami Latil;

• 3. bateria – wyposażona w 88 mm niemieckie armaty przeciwlotnicze wz.16;

• kompania reflektorów przeciwlotniczych.

Dnia 10 czerwca 1922 r. nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy Dywizjonu Artylerii Zenitowej. Dotychczasowego dowódcę ppłk. Leopolda Połoszynowicza (odszedł na stanowisko dowódy 9. pap), zastąpił ppłk dr Eugeniusz Baranowicz (dotychczasowy zastępca).

W sierpniu 1922 r. Dywizjon liczył 46 oficerów, 1 urzędnika wojskowego, 25 podoficerów zawodowych i 346 szeregowych. Ze względu na przewidywaną rozbudowę broni, zmieniono dotychczasową strukturę Dyonu. W lutym 1924 r. struktura przedstawiała się następująco:

• Dowództwo – ppłk dr Eugeniusz Baranowicz oraz zastępca mjr Ksawery Werenik;

• Oddział sztabowy – por. Jan Majewski;

• I grupa – mjr Stanisław Czerepiński – w skład grupy wchodziły 3 baterie dowodzone kolejno przez por. Stefana Szymańskiego, kpt. Stanisława Krzywobłockiego oraz kpt. Leona Podstawskiego;

• II grupa – kpt. Marian Jurecki – w skład grupy wchodziły 3 baterie dowodzone kolejno przez kpt. Jakuba Hrubę, por. Henryka Dulęba oraz por. Zygmunta Malinowskiego;

• kompania karabinów maszynowych – por. Kazimierz Mroziński;

• kompania reflektorów przeciwlotniczych – por. Ignacy Harski;

• kadra łączności – por. Tadeusz Bełżecki.

Rozkazem z dnia 10 maja 1924 r. Minister Spraw Wojskowych nakazał przemianowanie Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej na 1. pułk artylerii przeciwlotniczej. Przejście na nową organizację miało być wykonane do dnia 15 czerwca 1924 r. Do przemianowania doszło dnia 8 czerwca 1924 r. Dotychczasowa struktura oraz skład personalny pozostały bez zmian.

O historii 1. PAPLOT w latach 1924 - 29 przeczytasz TUTAJ.

Opracował Paweł Janicki w oparciu o:

- Z.Moszumański "1. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej 1920-1939", Pruszków 2005.

- Polska Zbrojna 1928, nr 59