Artyleria przeciwlotnicza » Historia artylerii p-lot

1. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej w latach 1924 - 1935
1. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej w latach 1924 - 1935

O historii jednostki w latach 1920 - 24 przeczytasz TUTAJ.

 

Minister Spraw Wojskowych,, w rozkazie wykonawczym z 10 maja 1924 r. nakazano dotychczasowy Dywizjon Artylerii Zenitowej rozwinąć w Pułk Artylerii Przeciwlotniczej. Z dniem 8 czerwca 1924 r. Dywizjon stał się 1. Pułkiem Artylerii Przeciwlotniczej.

 

Dnia 19 września 1924 r. skład 1. Pułku przedstawiał się następująco:

  • Dowództwo (ppłk dr Eugeniusz Baranowicz, zastępca ppłk Ksawery Werenik, kwatermistrz – mjt Stanisław Czerepiński.

  • Drużyna dowódcy pułku (dowódca – por. Napoleon Herdan),

  • Pluton łączności (dowódca – por. Tadeusz Bełżecki),

  • Kompania karabinów maszynowych (dowódca – por. Kazimierz Mroziński),

  • Pluton reflektorów przeciwlotniczych (dowódca – por. Ignacy Harski),

  • Pluton podsłuchowy (dowódca – por. Edmund Stolarczyk),

  • 1. dywizjon (dowódca – mjr Stanisław Abgarowicz): 1 bateria *dowódca – kpt. Paweł Herbut), 2. bateria (dowódca – kpt. Stanisław Krzywobłocki), 3. bateria (dowódca – kpt. Leon Podstawski).

  • 2. dywizjon (dowódca – mjr Stefan Drapiński), 4 bateria (dowódca – kpt. Jerzy Kołodkiewicz), 5 bateria (dowódca – por. Henryk Dulęba), 6. bateria (dowódca – por. Stefan Szymański).

 

W celu zapewnienia kadr dowódczych zarówno dla pułku, jak i tworzonych w kraju samodzielnych dywizjonów, powstała Pułkowa Szkoła Podoficerska, pod kierownictwem por. Henryka Hoffmana. Dnia 13 października 1924 r. utworzono Grupę Techniczną na prawach dywizjonu, w której skład weszły kompania km, pluton reflektorów, pluton podsłuchowy oraz pluton łączności. Kierownikiem Grupy Technicznej został por. Ignacy  Harski.

 

Uzbrojenie pułku przedstawiało się następująco:

  • 1. bateria – 2 francuskie działa 75 mm wz.14 De Dion Bouton,

  • 2. bateria – 2 francuskie armaty przyczepkowe 75 mm wz.17 z ciągnikami Latil,

  • 3. bateria – 2 niemieckie armaty 88 mm wz.16 z ciągnikami Blum – Latil,

  • 4. bateria – 2 rosyjskie armaty 76,2 mm wz.02 na pomostach,

  • 5. bateria – 2 francuskie armaty 75 mm wz.97 na pomostach,

  • 6. bateria – 2 francuskie armaty 75 mm wz.97 na pomostach,

Tabor motorowy zgrupowano w 1 dywizjonie. Do stycznia 1925 r. zmotoryzowano 3 baterię. Podstawą tabory były samochody De Dion – Bouton, a potem amerykańskie samochody FWD oraz francuskie ciągniki Blum-Latil.

 

Dnia 15 marca 1925 r. utworzono Centralną Szkołę Podoficerską przy 1. pułku artylerii przeciwlotniczej w Warszawie, której komendantem został por. Stefan Szymański.

 

Stanowisko armaty 75 mm wz.97/25 na pomoście.

 

 

27 listopada 1925 r. Minister Spraw Wojskowych nakazał sformowanie 3-ciego dywizjonu z dniem 1 kwietnia 1926 r. W związku z rozbudową pułku, dowódca jednostki przemianował Kierownictwo Grupy Technicznej na Dowództwo Grupy Technicznej.

 

O udziale 1. Pułku w Przewrocie Majowym 1926 r. przeczytasz TUTAJ.

 

Wydarzenia majowe w 1926 r. opóźniły nieco reorganizację pułku. Dopiero 21 maja 1926 r. dotychczasowa 4. Bateria stała się 5. Baterią., a dotychczasowa 5. Bateria została przemianowana na 4. Baterię. Z kolei 3 dywizjon utworzono z dotychczasowej 3 baterii 1 dywizjonu. Po tej reorganizacji w pułku nie było 3. Baterii.

 

Z dniem 20 lipca 1926 r. powstał 4 dywizjon techniczny, w wyniku przeformowania Grupy Technicznej. Pluton łączności rozwinął się do kompanii łączności, pluton reflektorów do kompanii, a pluton podsłuchowy przemianowano na pluton obserwacyjno – podsłuchowy. Kompanię karabinów maszynowych przemianowano na kompanię c.k.m.  i podporządkowano dowódcy pułku.

 

W 1926 r. kadra pułku przedstawiała się następująco:

  • Dowódca – ppłk dr Eugeniusz Baranowicz,

  • Z-ca dowódcy – ppłk Ksawery Werenik,

  • Kwatermistrz – mjr Gustaw Deisenberg,

  • Dowódca drużyny dowódcy pułku – por. Edmund Stolarczyk,

  • Dowódca kompanii c.k.m. – por. Kazimierz Mroziński,

  • Dowódca 1 dywizjonu – mjr dypl. Stanisław Rola – Arciszewski,

  • Dowódca 2 dywizjonu – ppłk Stefan Drapiński,

  • Dowódca 3 dywizjonu – mjr Stanisław Czerepiński,

  • Dowódca 4 dywizjonu technicznego – mjr Bolesław Jacyna.

 

1. Pułk przeżywał duże problemy organizacyjne. W pododdziałach artylerii, zgodnie z etatem było tylko po 2 oficerów, co utrudniało szkolenia. 15 września 1926 r. zwiększono etat baterii, kompanii reflektorów i kompanii c.k.m. z dwóch do trzech oficerów.

 

Płk Włodzimierz Emil Westermark - dowódca 1. paplot w latach 1926 - 30.

 

 

Dnia 20 września 1926 r. stanowisko dowódcy objął płk Włodzimierz Westermark. Z jego inicjatywy, w 1929 r. wyłączono z 1. Pułku artylerii przeciwlotniczej kompanię reflektorów przeciwlotniczych i wcielono do batalionu elektrotechnicznego.

 

W 1929 r. wszystkie jednostki artylerii przeciwlotniczej, czyli także 1. Pułk zostały podporządkowane dowódcy 11. Grupy Artylerii płk. Rudolfowi Underce. Swoją działalność rozpoczął on od inspekcji wszystkich podległych jednostek, mając na celu określenie problemów i potrzeb artylerii przeciwlotniczej, którą dotykały wówczas znaczące problemy na polu zakwaterowania, wyszkolenia, wyposażenia, czy nawet obsady kadrowej.

 

 W 1929 r. skład 1. Pułku przedstawiał się następująco:

  • Dowódca – płk Włodzimierz Westermark,

  • Z-ca dowódcy – ppłk Józef Bizon,

  • Kwatermistrz – mjr Bolesław Jacyna,

  • Dowódca 1 dywizjonu – mjr Wiesław Sokołowski

  • Dowódca 2 dywizjonu – mjr Stefan Wojtowicz

  • Dowódca 3 dywizjonu – kpt Leon Podstawski

  • Dowódca 4 dywizjonu technicznego – mjr Ireneusz Kobielski

Dnia 20 stycznia 1930 r. dowódca 1. paplot płk Włodzimierz Westermark otrzymał rozkaz przeniesienia do dyspozycji dowódcy O.K. 1. Nowym dowódcą został ppłk Józef Bizoń. Stanowiska w pułku były obsadzone następująco:

  • zastępca dowódcy pułku – ppłk Franciszek Mołodyński,
  • kwatermistrz – mjr Wiesław Sokołowski,
  • dowódca 1 dyonu – kpt Aleksander Roman Boroński,
  • dowódca 2 dyonu – kpt Henryk Dulęba,
  • dowódca 3 dyonu – kpt Tadeusz Dorula,
  • dowódca 4 dyonu technicznego – kpt Eugeniusz Królikowski.

W październiku 1931 r., w związku z formowaniem kadry 9 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej w Gdynii, nakazano skierowanie do niej 6 podoficerów zawodowych i 80 szeregowych, w tym 60 od razi u 20 z dniem 1 marca 1932 r. W grudniu 1931 r. na stanie 1 paplot, zgodnie z etatem znajdowało się 52 oficerów, 118 oficerów zawodowych, 529 podoficerów i szeregowych służby zasadniczej oraz 2 pracowników cywilnych.

 

Dnia 28 maja 1932 r. ponownie zmienił się dowódca pułku. Stanowisko objął ppłk Feliks Kamiński. Dotychczasowy dowódca ppłk Bizoń objął stanowisko komendanta Obozu Ćwiczeń Biedrusko.

 

Rozkazem z lipca 1932 r. Minister Spraw Wojskowych ustalił nową organizację artylerii na stopie pokojowej. W związku z tym 1. pułk składał się z dowództwa, kwatermistrzostwa, plutonu administracyjnego, plutonu łączności, trzech dywizjonów artylerii przeciwlotniczej oraz baterii przeciwlotniczych karabinów maszynowych. Zlikwidowano więc poczet dowódcy dywizjonu technicznego oraz pluton obserwacyjno – podsłuchowy. Dodatkowo komendanta Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie podporządkowano dowódcy pułku.

 

Z dniem 1 września 1934 r. rozpoczęto organizowanie parku samochodowego. Było to spowodowane wyposażaniem pułku w coraz większą ilość pojazdów.

 


Opracował Paweł Janicki w oparciu o:

- Z.Moszumański "1. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej 1920-1939", Pruszków 2005.